فولیکول مو چیست؟

شناخت آناتومی هر بخشی از بد مخصوصا قیمت های مهم به درک عملکرد آنها کمک میکند.

مو نیز یکی از مهم ترین و زیباترین آیتم های هر فرد است که ساختار آن بسیار ساده است و ویژگی های عومی زیادی دارد.

برای شناخت کامل مو و نحوه رشد موهای سر ابتدا باید با فولیکول مو آشنا باشید که ممکن است به گوشتان خورده باشد.

فولیکول مو یکی از موارد هم و موثر در چرخه رشد موها میباشد که در ادامه این مطلب از ایستگاه زیبایی شما را با آن آشنا خواهیم کرد.

 

فولیکول مو چیست؟

فولیکول مو بخشی مهم و تاثیرگذاری در نواحی رشد مو است که وظیفه آن پرورش تار مو، رشد و نگهداری آن است.

folliculus pili در لایه پوست پستانداران یافت میشود و از 20 نوع سلول مختلف تشکیل شده است که هرکدام عملکردی متفاوت دارند.

فولیکول به شکل کیسه لوله ای است که تار موها درون آن رشد میکنند و ریشه دارد میشوند و اساسی ترین نقش را در رشد و سلامت مو دارند.

هر تار مو هم از سه قسمت مغز مو، پوسته مو و پوشش مو تشکیل شده است. مغز مو فقط در موهایی که ضخیم هستند وجود دارد. در واقع موهای نازک و کرکی مثل موهای بدن این لایه را ندارند.

فولیکول های مو در واقع حفره هایی شبیه تونل هستند که در لایه سطحی پوست واقع شده اند و موها از عمق همین حفره ها شروع به رشد میکنند و همچنین از طریق گردش خون تقویت میشوند.

هر فولیکول توانایی ساخت 1 الی 4 تار مو را دارد و ضخامت واحدهای سازنده‌ی مو حدود یک میلی‌متر است و از سه لایه تشکیل شده است که از خارج به داخل با نام‌های غلاف بیرونی ریشه، غلاف درونی ریشه و پیاز مو شناخته می‌شوند.

معمولا هر انسان به طور طبیعی دارای 100,000 فولیکول مو در پوست سر میباشد که علاوه بر مسئولیت رشد و تکثیر موها هستند، بلکه در شکل ظاهری موهای سر نیز موثرند.

فولیکول های موی سر دو نوع هستند : فولیکول های دایره ای که موهایی صاف تولید میکنند و فولیکول های بیضی شکل که موهای فر تولید میکنند.

رعایت بهداشت و نکاتی برای سلامتی فولیکول ها باعث این میشود که موهایی سالم و زیبا داشته باشید و دچار ریزش مو و کم پشتی و طاسی نشوید، اما اگر شاهد ریزش موهایتان هستید میتوانید از روش های خانگی درمان ریزش مو در وهله اول استفاده کنید.

 

ساختار و عملکرد فولیکول مو

برای اینکه به طور دقیق و کامل عملکرد فولیکول های مو را بشناسید، ابتدا باید جزئیات مختلف ساختار مو را بشناسید و بدانید که فولیکول مو چگونه و از چه اجزایی تشکیل شده است که در ادامه ذکر کرده ایم :

برآمدگی مو یا Bulge

برآمدگی مو دقیقا در کنار عضله راست کننده مو و یا ماهیچه پیلی قرار دارد که دارای حجم قابل توجهی از سلول های بنیادی است.

این برآمدگی باعث میشود فولیکول های بیشتری ایجاد شوند و همچنین باعث تقویت روند بهبودی اسکارهای پوستی در ناحیه سر نیز میشود.

پیاز مو

پیاز در ریشه موهای شما یافت می شود که سلول‌های پروتئینی (کراتین) برای ایجاد مو تولید می کنند.

جام مو یا CUP

یکی دیگر از بخش های ساختمان فولیکول مو جام است که با نام لاتین Infundibulum هم شناخته میشود و فولیکول مو در آن ایجاد میشود و رشد میکند.

پستانک

پاپیلا یا پستانک که Papila هم شناخته میشود، بخش مهمی از ساختار فولیکول مو است که وظایف تغذیه و خونرسانی به فولیکول های مو را دارد و در سلامت آنها هم موثر است.

ماتریس

منطقه‌ای است که سلول‌ها موهای جدیدی تولید می‌کنند، ماتریس در ناحیه تحتانی فولیکول مو قرار دارد.

گیرنده های حسی

گیرنده ها اطلاعاتی درمورد موقعیت موها ارائه میکنند و ساختار و حالت موها وابسته به این قسمت است.

   غلاف ریشه مو 

مهم ترین بخش ساختار فولیکول های مو غلاف ریشه مو است که از دو بخش داخلی و خارجی تشکیل میشود که هرکدام وظایف خاصی را برعهده دارند و رشد و سلامت موها وابسته به این بخش است.

بجز این موارد قستی به نام ملانین هم وجود دارد که برای رنگ دادن به موهای شماست که رنگ موها نسبت به موارد زیر مشخص میشود :

• اگر مقدار زیادی ملانین داشته باشید ، موی سیر خواهید داشت.
• اگر ملانین در موی شما در حد متوسط ​​باشد ، موهای شما قهوه ای است.
• اگر ملانین کمی دارید موهای شما بلوند است.
• اگر شما فوملانین دارید ، موهای شما قرمز است.

  

چرخه رشد فولیکول های مو چگونه است؟

شاید تصور کنید موی انسان به طور بی وقفه و دائم در حال رشد است اما در چرخه رشد موهای انسان، مرحله توقف و ریزش هم وجود دارد که باعث طاسی و کم پشتی میشود.

چرخه رشد مو در انسان به شرح زیر است :

1. آناژن

آناژن همان مرحله رشد است که حدود 2 تا 7 سال طول میکشد و بلندی موی فرد را تعیین میکند و کسانی که موی بلندی دارند فاز آناژن طولانی تری دارند.

2. کاتاژن

کاتاژن مرحله میانی است و در این مرحله رشد موهای متوقف میشود و موها خودشان را آماده ریزش میکنند تا جایشان را به موهای جدید بدهند که این فاز هم حدود 10 روز زمان میبرد.

3. تلوژن

تلوژن مرحله رشد موی جدید است که حدود 3 ماه طول میکشد و در آن موهای جدید رشد میکنند و موهای قدیمی در حالت استراحت قرار میگیرند.

4. اکسوژن

در این مرحله هم موهای در حال استراحت شروع به ریزش میکنند و موهای جدید جای آنها را پر میکنند.

زمانی که این چرخه دچار اختلال شود و ریزش مو بیش از حد باشد و موهای جدید جایگزین نشوند مشکل جدی بوجود خواهد آمد که سریعا باید به پزشک مراجعه کنید.

برای آشنایی با دلایل ریزش مو میتوانید روی لینک مورد نظر کلیک کنید.

 

دلایل توقف رشد فولیکول مو

موارد و بیماری هایی هم هستند که باعث توقف رشد فولیکول میشوند و در نتیجه جزو دلایل ریزش مو در زنان و مردان هستند که عبارتند از :

آلوپسی آندروژنیک

آلوپسی آندروژنیک با نام طاسی الگوی مردانه هم شناخته میشود که نوعی بیماری است که در چرخه رشد فولیکول ها تاثیر منفی میگذارد و رشد مو را ابتدا کند و ضعیف و در آخر کاملا متوقف میکند و باعث میشود فولیکول های مو از بین بروند.

طاسی با الگوی زنانه

در بانوان ریزش مو شامل نازک شدن یکنواخت پوست سر میباشد که معمولا هم در تاج سر رخ میدهد.

آلوپسی آره آتا

آره آتا هم یک بیماری خود ایمنی است که در آن لنفوسیت‌ها که گروهی از گلبول‌های سفید هستند به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند و باعث تضعیف و ریزش مو می‌شوند.

این بیماری معمولا باعث ریزش مو سکه ای میشود.

فولیکولیت

فولیکولیت همان التهاب فولیکول‌های مو است و ممکن است در هر منطقه ای از بدن که مو رشد میکند مانند ابرو، دست ها و پاها و ... وجود داشته باشد.

تلوژن افلوویوم

این مورد هم نوعی ریزش مو موقت اما رایج است که باعث میشود فولیکول های مو زودتر وارد فاز تلوژن شوند و این امر هم باعث نازک شدن و در نتیجه ریزش موها میشود.

تریکوتیلومانیا

یک اختلال روانی است که شامل کشیدن موها است که باعث ریزش مو میشود.

شپش سر

حشراتی که روی پوست سر زندگی میکنند و از خون تغذیه میکنند و کودکان و بزرگسالان بیشتر در خطر هستند.

سایر موارد :

• عمل جراحی
• زایمان
• استفاده از برخی داروها
• بیماری
• اتفاق جسمی آسیب زا

 

راه های تقویت فولیکول های مو

برای تقویت فولیکول های مو میتوانید به لطافت و تمیزی موهای خود توجه داشته باشید.

مثلا اگر موهای شما به اندازه کافی چرب نباشد ممکن است شکننده شوند و آسیب ببینند، به همین علت میتوانید با روغن های گیاهی آنها را حفظ کنید و مواد مغذی به آنها برسانید.

همچنین از دیگر نکات مهم میتوان با مراجعه به متخصص پوست و مو، در انتخاب شامپو و موارد دیگر هم مشورت بگیرید.

موارد زیر از راه های تقویت فولیکول ها هستند :

• ماساژ پوست سر از چند طریق مختلف

با استفاده از روغن یا ماسک مو پوست سرتان را ماساژ دهید زیرا کمترین نتیجه این امر افزایش ضخامت تار موهایتان است.

علاوه بر این ماساژ باعث بهبودی جریان خون و سلامت پوست سر و همچنین تقویت فولیکول ها میشود.

• روغن تراپی با روغن رزماری

روغن رزماری یک ماده طبیعی است که مردم جهان برای تقویت رشد مو و کاهش ریزش مو استفاده میکنند.

این روغن برای درمان آلوپسی آندروژنتیک هم مورد استفاده قرار میگیرد.

• استفاده از شانه چوبی و طریقه درست شانه زدن مو

شانه چوبی یک ابزار ساده ولی قدرتمند برای تحریک و تقویت فولیکول موها است که باعث افزایش گردش خون در پوست سر و اکسیژن رسانی به فولیکول ها میشود.

• استفاده از آب پیاز

آب پیاز بوی ناخوشایندی دارد اما سرشاز از مزایا مختلف برای فولیکول های موی سر است و باعث بهبود وضعیت و تقویت آنها میشود.

• حرارت را کم کنید

سشوار ،اتوی صاف کننده، فرهای داغ و سایر ابزارهای حالت دهنده حالت دهنده می‌توانند تاثیرات منفی روی موهایتان بگذارند و عدم استفاده از آنها برای فولیکول ها بسیار مفید و موثر است.

• مصرف ویتامین را افزایش دهید

موها و دیگر اعضای بدن به ویتامین و مواد معدنی نیاز دارند تا سالم و قوی باشند.ویتامین های موثر روی سلامت موها عبارتند از ویتامین های A, B, C, D و E.

• کمتر از شامپو استفاده کنید

تمیز نگه داشتن موها بسیار مهم است اما شستن مکرر موها آن هم با شامپوهای نامناسب باعث خشک شدن موها و ضعیف شدن ساقه موها میشوند.

• ماسک زرده تخم مرغ را امتحان کنید

زرده تخم مرغ حاوی همان پروتئین هایی است که فولیکول مو نیاز دارد و پپتیدهای موجود در زرده تخم مرغ ممکن است به تحریک رشد مو کمک کند.

زرده تخم مرغ همچنین دارای چندین ماده مغذی ضروری است که به منبع مو و رشد موهای سالم مرتبط هستند ، از جمله ویتامین A و D ، بیوتین و فولات.

اگر خیلی دیر به تقویت فولیکول ها و جلوگیری از ریزش مو و درمان آن اقدام کرده اید و حالا طاس و کم پشت هستید، پیشنهاد میکنیم به جای استفاده از روش های موقت مثل ماینوکسیدیل و ... از روش های دائمی مثل کاشت مو استفاده کنید.

اگر قصد انجام انجام پیوند موی سر را داشتید، پیشنهاد میکنیم به بهترین دکتر کاشت مو در تهران مراجعه کنید تا بدون عوارضی به نتیجه ایده آل، طبیعی و دائم برسید.

 

کوتیکول مو چیست و چه قسمت هایی دارد؟

ساقه مو از 3 قسمت مغز، قشر و کوتیکول تشکیل شده است که لایه ی کوتیکول خارجی ترین بخش ساقه ی مو می باشد و حدود ۱۰ درصد از وزن مو را تشکیل می دهد.

همانطور که پوست، خارجی ترین قسمت بدن است و کار محافظت از بدن را دارد، کوتیکول نیز نسبت به مو همین شرایط و وظیفه را دارد یعنی تمام اعمالی مثل سشوآر و شانه که روی موهایتان انجام میدهید، در اصل با کوتیکول انجام میدهید.

در واقع میتوان مقاوم ترین بخش مو را کوتیکول معرفی کرد که مشخصاتی از مو از جمله انعطاف و نرمی و کشسانی و ... درواقع مشخصات کوتیکول مو هستند.

قسمت های کوتیکول مو :

سطح مو : خارجی ترین بخش کوتیکول؛
اپی کوتیکول : لایه ای با ضخامت کمتر و متشکل از پروتئین؛
لایه ی A : محکم ترین بخش کوتیکول متشکل از کراتین (غنی از اسید آمینه)؛
کوتیکول خارجی : اسید آمینه کمتر نسبت به لایه ی قبل و استحکام کمتر نسبت به آن؛
کوتیکول داخلی : با استحکام کمتر از لایه ی قبل؛
کمپلکس غشا سلولی : متصل کننده ی لایه های مختلف کوتیکول.

 

آیا فولیکول مو قوی یا ضعیف وجود دارد؟

فولیکول مو به وسیله اجزای مختلف، رشد و ماندگاری خود را تضمین میکند و هر فولیکول در دوره رشد قرار میگیرد که طول و ضخامت آنرا مشخص میکند.

در برخی افراد که تمامی اجزای فولیکول بدون مشکل هستند، شاهد موهایی مناسب و قوی هستیم و برخی عوامل هم باعث تضعیف فولیکول های مو میشوند.

انجام درمان هایی مانند پی آر پی مو و مزوتراپی مو و استفاده از شامپوهای مناسب باعث تقویت فولیکول های مو میشوند و از ضعیف شدن و از بین رفتن فولیکول ها نیز جلوگیری میکنند.

---

• چه زمانی فولیکول مو از بین میرود؟

  زمانی که مراقبت از مو به خوبی انجام نشود، فولیکول مو در معرض حرارت، آسیب، مواد شیمیایی، بیماری قارچی و پوستی،سوختگی و عدم بهداشت فردی قرار گیرد، ریسک آسیب افزایش می‌یابد. در این شرایط فولیکول مو از بین می‌رود و کم پشت شدن موها آغاز می‌گردد.

• چه راه هایی برای تقویت فولیکول مو وجود دارد؟

  مراقبت از فولیکول مو، نوعی رسیدگی به آن است. اگر بخواهید رسیدگی به موهای‌تان را انجام دهید، باید حتما مواردی که در خصوص روش‌های طبیعی مراقبت از موها را رعایت کنید و از ماسک‌های تقویت کننده استفاده کنید.